Welkom bij Drs Louis Wetzels Spataderen
Spataders
Wat zijn spataderen?
synoniem: varices
Spataderen zijn aders die abnormaal verwijd zijn. Aderen zijn de bloedvaten die zorgen voor de terugstroom van het bloed naar het hart. De slagaderen vervoeren het bloed van het hart naar de weefsels. Spataderen zijn verwijdde aderen en komen meestal aan de benen voor. Er wordt van spataderen gesproken wanneer aan de benen duidelijk zichtbare blauwe en verdikte, meestal kronkelig verlopende, aderen aanwezig zijn. deze aandoening komt bij vrouwen vaker voor dan bij mannen.
Hoe ontstaan spataderen?
In een goed functionerend vaatstelsel brengen de slag-aders het bloed van het hart naar de overige delen van het lichaam en brengen de aders het bloed vanuit het lichaam weer terug naar het hart. In de aders zitten kleppen die ervoor zorgen dat het bloed maar één kant kan op stromen, namelijk naar het hart toe. Als deze klepjes niet goed meer sluiten, wordt het bloed niet meer voldoende omhooggestuwd en 'zakt' het bloed weer terug naar beneden. Dit zorgt voor stuwing en druk in de aderen, waardoor deze verwijden. Oorzaken zijn erfelijke aanleg, hormonale invloeden, zwangerschap, een staand beroep of wanneer u een trombosebeen hebt gehad.
Hoe zien ze eruit?
Kleine spataderen
De kleine spataderen komen vaak in kluwens voor en worden ook wel ‘takkebosvenen’ genoemd. Verreweg de meeste spataderen zijn van dit type en geven meestal geen klachten. Wel kunnen de spataderen als cosmetisch storend worden ervaren.
Middelgrote spataderen
Deze zijn tot enkele millimeters dik en kunnen vele centimeters lang zijn. Ook deze spataderen geven meestal alleen cosmetische klachten.
Deze spataderen zijn vaak dikke ‘kabels’. De bekendste is die aan de binnenzijde van het been loopt (deze grootste uitwendige ader aan het been heet officieel de Vena Saphena Magna).
Zelfs deze heel dikke spataderen hoeven niet altijd klachten te geven, maar als er klachten zijn kunnen deze bestaan uit: moe, loom en zwaar gevoel
rusteloze benen ('restless legs')
Wat zijn de meest voorkomende klachten bij spataderen?
Voorkomende klachten zijn zware, vermoeide of pijnlijke benen of een jeukend of branderig gevoel in de benen. Ook kunnen tintelingen in de voetzool, dikke enkels aan het eind van de dag of nachtelijke krampen ontstaan. De klachten worden veroorzaakt door de stuwing in de aderen. Bij langer bestaande spataderen kunnen door deze stuwing ook huidafwijkingen ontstaan: eczeem, bruine huidverkleuringen (pigmentatie), schilfering en in het ergste geval een open been. Spataderen geven niet altijd klachten. Men vindt de spataderen vaak wel storend uit esthetische overwegingen.
Trombose?
Bij trombose ontstaat een bloedstolsel in de aders (meestal in de diepe aders). Dit kan vele oorzaken hebben.
Wanneer het stolsel is verdwenen zijn meestal ook de klepjes verdwenen op de plek waar de trombose zat. Omdat de klepjes nu ontbreken ontstaat een hoge druk op de klepjes in de ader onder dit punt. Deze klepjes kunnen hierdoor ook weer stuk gaan. Langerzamerhand ontstaat een lang stuk ader dat geen functionerende klepjes meer heeft. Doordat de druk kan worden doorgegeven naar de oppervlakkig gelegen aders kunnen deze ook gaan verwijden: er zijn spataders ontstaan. Deze spataderen gaan meestal gepaard met andere afwijkingen aan de huid de het gevolg zijn van een gestoorde bloedafvoer, zoals donkere vlekken, eczeem en oedeem bij de enkels. Dit kan het voorstadium zijn van een open been.
Is er verder onderzoek nodig?
Voordat de behandeling plaatsvindt is het belangrijk dat eerst wordt vastgesteld om welke vorm van spataderen het gaat. Vaak kan de dermatoloog of chirurg al met het blote oog zien of verder onderzoek nodig is. In veel gevallen is dit aanvullend onderzoek zinvol.
De belangrijkste aanvullende onderzoeken zijn: Doppler onderzoek Bij doppler wordt gebruik gemaakt van ultrageluidgolven waarmee de stroming van het bloed in de aderen hoorbaar kan worden gemaakt. Het is een snel en eenvoudig onderzoek en kan al tijdens het eerste bezoek aan de polikliniek worden uitgevoerd.
Duplex onderzoek?
Wanneer de arts met de Doppler-techniek onvoldoende informatie over de toestand van de aders kan verzamelen kan een Duplex onderzoek worden verricht. Duplex lijkt sterk op Doppler onderzoek. Het verschil is dat de bloedstroom in plaats van hoorbaar, zichtbaar kan worden gemaakt. Het voordeel is dat eventuele lekke kleppen in de aders beter kunnen worden opgespoord.
Hoe worden ze behandeld?
Sclerocompressie (‘dichtspuiten’)
Door een soort ‘lijm’ in de spatader te spuiten en de ader dan dicht te drukken, wordt de spatader afgesloten en uiteindelijk door het lichaam zelf opgeruimd. In de praktijk komen vooral de kleine en middel-grote spataderen hiervoor in aanmerking. Na het inspuiten moet gedurende een bepaalde periode (meestal 1-2 weken) een drukverband om het been worden gedragen, eventueel gecombineerd met een elastische kous.
Sclerocompressietherapie wordt uitgevoerd door dermatologen en chirurgen.
Operatie ( "strippen" )?
De grote spataderen kunnen door de chirurg operatief verwijderd worden. Meestal gebeurt dit door op twee of meer punten in het verloop van de spatader het bloedvat bloot te leggen, er een draad door te voeren, en de spatader binnenstebuiten uit het been te trekken. De behandeling worden uitgevoerd onder algehele anaesthesie of onder verdoving d.m.v. een ‘ruggeprik’.
Door deze behandeling verdwijnen soms ook kleinere spataderen die uitmondden in de grote spatader. Wanneer dit niet gebeurt kan eventueel alsnog sclerocompressietherapie worden uitgevoerd.
Na de behandeling is het noodzakelijk gedurende enkele weken een aangemeten elastische kous te dragen.
Ambulante flebectomie van Müller
In feite is dit dezelfde techniek die wordt gebruikt bij het ‘strippen’, alleen wordt dit toegepast bij kleinere spataderen die noch voor de sclero-compessietherapie als voor het klassieke strippen in aanmerking komen.
Ambulante flebectomie is vooral geschikt voor middelgrote spataderen bij de knie en op de voetrug. Een belangrijk voordeel is dat de therapie onder lokale verdoving kan worden uitgevoerd.
De therapie wordt vooral uitgevoerd door dermatologen en wordt de laatste jaren in Nederland in toenemende mate toegepast.
Hoe voorkóm ik spataderen?
Lang staan werkt het onstaan van spataderen in de hand. Het is belangrijk om veel te bewegen. Vooral die oefeningen waarbij de kuitspier regelmatig wordt aangespannen zijn bevordelijk voor een goede bloeddoorstroming en drukvermindering in het adersysteem. Lopen en fietsen zijn daarom goede vormen van beweging.
Mensen die aanleg hebben tot het krijgen van spataderen kunnen uit voorzorg elastische compressie kousen (steunkousen) dragen op momenten dat zij veel moeten staan of zitten.
Moeten spataderen worden behandeld?
Onbehandelde spataderen hoeven lang niet altijd pro-blemen te geven. De kans op het krijgen van een ader-ontsteking (flebitis), stolselvorming (trombose) of een open been (ulcus cruris) is wel groter. Het kan daarom verstandig zijn om uw arts naar uw spataderen te laten kijken en ze zonodig te laten behandelen.
Hoe wordt de diagnose spataderen gesteld?
Niet altijd zijn de spataderen zichtbaar terwijl er wel klachten bestaan. Soms is het omgekeerde het geval: er zijn wel spataderen, maar geen klachten. De behandelend arts zal goed naar uw benen kijken, lichamelijk onderzoek doen en een doppler of duplex onderzoek uitvoeren (dat is een onderzoek met ultrageluidsgolven, waarbij een indruk kan worden verkregen over de doorgankelijkheid van de bloedvaten, de stroomrichting van het bloed en de functie van de kleppen).
Hoe worden spataderen behandeld?
Tijdens het eerste consult onderzoekt de arts of uw spataderprobleem kan worden opgelost met sclero-compressietherapie. Wanneer dat zo is, dan zal de arts u informeren over deze behandeling en kunt u daarvoor een afspraak maken. Op de dag van de behandeling injecteert de fleboloog een vloeistof op een aantal plaatsen in de spatader. Direct daarna zal hij of zij de ader platdrukken (compressie) met behulp van wattenproppen of schuimrubber en uw been inzwachtelen of met een kous bedekken. Nu de spatader is platgedrukt, ligt de vloeistof als een film tussen de wanden van het bloedvat. Na een aantal dagen zullen de wanden van de ader aan elkaar gaan kleven en zal de spatader een strengetje vormen. In de weken hierop zal de ader verschrompelen en verdwijnen. De meeste mensen ervaren de behandeling niet als pijnlijk; verdoving is dan ook niet nodig. Meestal wordt per keer één been behandeld. Hou er wel rekening mee, dat de behandelde plekken de eerste weken duidelijker zichtbaar zijn dan tevoren, na 5-6 weken beginnen de zichtbare aders te verdwijnen.
Oppervlakkige vaatlaser
Hiermee kunnen zeer kleine vaatjes in de huid, zoals ber-kentakjes of blauwscheut, worden verwijderd. De lichtbundel dringt door de huid heen waarbij de energie wordt afgegeven met name in de blauwe en rode bloedvaatjes. Het vat verschrompelt binnen enkele weken. De laser (Mydon) is met name bedoeld ter aanvulling op de sclerotherapie.
Wanneer is een vaatchirurgische behandeling nodig?
In de meeste gevallen is sclero-compressie therapie een juiste behandeling voor uw spataderen. In sommige gevallen als de stamaders niet goed functioneren zullen wij u echter doorverwijzen voor een chirurgisch advies. De vaatchirurg zal middels een (pijnloos) echo onderzoek beoordelen of endoveneuze lasertherapie (ELVES), het verwijderen van de spatader (strippen of ambulante flebectomie) of dichtspuiten van de diepere aders onder echocontrole (echogeleide schuim-sclerotherapie ofecho- sclerose) een betere behandeloptie voor u is. Indien nodig kunnen na een operatie de resterende oppervlakkige spataders worden behandeld met sclero-compressie therapie.
Wat zijn de complicaties van sclero-compressie therapie?
Soms kan door het inspuiten van de spataderen een blauwe of bruine huidverkleuring ontstaan, deze trekt meestal na verloop van tijd weer weg. Door de behandelde plekken niet aan het zonlicht bloot te stellen (smeer de plekken in met een sunblock) kunt u meestal voorkomen dat de plekken blijvend zijn. In een aantal gevallen ontstaan er rondom de behandelde spatader nieuwe, kleine spatadertjes ('matting'). Vaak verdwijnen deze na verloop van tijd of kan geprobeerd worden de resterende spatadertjes te behandelen.
Soms kan er een tijdelijke aderontsteking optreden. De huid om de slagader is dan rood en pijnlijk. In zeldzame gevallen kan er door de inspuiting een open wondje aan het been of een trombosebeen ontstaan (stolselvorming in een vat). Een aantal mensen blijkt allergisch voor pleisters of zwachtels, waardoor een pijnlijke, rode huid en blaren kunnen ontstaan. Indien u weet dat u allergisch bent voor pleisters, zwachtels of jodium, vertel dit dan altijd aan uw behandelend arts. Zelden doet zich een allergische reactie op de scleroserende vloeistof voor. In de meeste gevallen verloopt de behandeling van spataderen echter zonder problemen.
Wat kunt u zelf doen om spataderen te voorkomen?
Voor welke behandeling ook gekozen wordt, er kunnen altijd weer nieuwe spataderen ontstaan. Regelmatige controle en eventuele behandeling door uw arts zijn daarom altijd zinvol. Daarnaast is beweging met uw benen (lopen, fietsen, zwemmen) goed voor de bloed-circulatie. Lang staan, lang stilzitten met de benen omlaag is af te raden. Een steunkous is aan te bevelen bij langdurig staan of bij langdurig zitten, bijvoorbeeld bij het reizen per bus, trein of vliegtuig.
Heeft u dergelijke klachten dan is het de hoogste tijd voor een bezoek aan een van de praktijken van Dokter Wetzels! Er zijn diverse oplossingen voor deze problemen.
 |
 |
Dokter Wetzels is een volgeling van dokter van der Molen uit Terwolde en heeft op zijn beurt in Wenen en Rozenburg (Oostenrijk) gedurende enkele jaren flebologen en proktologen opgeleid. Hij vertelt: “De meeste mensen met anale klachten behandelen zichzelf met zetpillen en zalven, die ze bij de drogist of in de apotheek zonder recept kunnen verkrijgen.
Een groot deel van
deze mensen raakt door deze
zelfmedicatie hun klachten kwijt. De
meeste anale klachten worden echter
niet opgelost door het eindeloze
gebruik van zogeheten aambeienzalven
en zetpillen. Zij kunnen hoogstens
tijdelijke verlichting van een aantal
klachten geven.
Wise Words
Wacht niet te lang en voorkom veel problemen later....
